Phóng viên: Xin đồng chí cho biết, cơ quan nào được giao nhiệm vụ để thực hiện kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị và quy định cụ thể ra sao?

Đồng chí Huỳnh Thị Lan: Đây là một trong những giải pháp phòng ngừa tham nhũng được quy định trong Luật PCTN năm 2018 có nhiều thay đổi so với Luật PCTN năm 2005. Về tên gọi, Luật PCTN năm 2018 đã thay đổi tên gọi của biện pháp “Minh bạch tài sản, thu nhập” thành “Kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị” nhằm nhấn mạnh mục đích hướng tới việc kiểm soát thực chất tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức - người có chức vụ, quyền hạn. Kiểm soát thực chất tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn được xác định là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng thông qua việc theo dõi những biến động về tài sản, thu nhập và việc giải trình của người có nghĩa vụ kê khai.

Luật PCTN năm 2018 đã quy định cụ thể về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập theo hướng tăng cường một bước tính tập trung và phù hợp với thực tiễn tổ chức bộ máy nhà nước ta hiện nay, bảo đảm tính khả thi. Theo đó, giao cho Thanh tra Chính phủ, thanh tra các bộ, ngành, thanh tra tỉnh kiểm soát tài sản, thu nhập của những người thuộc diện kê khai công tác tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và chính quyền địa phương; các cơ quan khác và tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội chịu trách nhiệm kiểm soát tài sản, thu nhập của người kê khai công tác trong cơ quan, tổ chức mình.

Cụ thể là: Thanh tra Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của người giữ chức vụ từ giám đốc sở và tương đương trở lên công tác tại bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, chính quyền địa phương, đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan, tổ chức do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập, doanh nghiệp nhà nước, người có nghĩa vụ kê khai tài sản thu nhập thuộc quyền quản lý của mình.

Thanh tra tỉnh kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai công tác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước thuộc thẩm quyền quản lý của chính quyền địa phương, trừ những người giữ chức vụ từ giám đốc sở và tương đương trở lên (những người này do Thanh tra Chính phủ thực hiện việc kiểm soát); bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai công tác tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước thuộc thẩm quyền quản lý của các cơ quan đó; đối với các cơ quan khác và tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội thì chịu trách nhiệm kiểm soát tài sản, thu nhập của người kê khai công tác trong cơ quan, tổ chức mình.

Phóng viên: Những người nào thuộc đối tượng phải kê khai tài sản, thưa đồng chí?

Đồng chí Huỳnh Thị Lan: Về đối tượng kê khai, Luật PCTN năm 2018 đã mở rộng đối tượng có nghĩa vụ kê khai, cụ thể tại Điều 34 quy định người có nghĩa vụ kê khai bao gồm: “1. Cán bộ, công chức; 2. Sĩ quan Công an nhân dân; sĩ quan Quân đội nhân dân, quân nhân chuyên nghiệp; 3. Người giữ chức vụ từ phó trưởng phòng và tương đương trở lên công tác tại đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhà nước, người được cử làm đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp; 4. Người ứng cử đại biểu Quốc hội, người ứng cử đại biểu Hội đồng nhân dân”.

Phóng viên: Quy định về những loại tài sản và thu nhập nào phải bắt buộc kê khai, thưa đồng chí?

Đồng chí Huỳnh Thị Lan: Về tài sản, thu nhập phải kê khai, Luật PCTN năm 2018 tiếp tục kế thừa Luật PCTN năm 2005 và quy định chi tiết hơn để dễ thực hiện trong thực tế. Theo đó, tại Điều 35 quy định về “Tài sản, thu nhập phải kê khai” bao gồm: “a) Quyền sử dụng đất, nhà ở, công trình xây dựng và tài sản khác gắn liền với đất, nhà ở, công trình xây dựng; b) Kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá và động sản khác mà mỗi tài sản có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên; c) Tài sản, tài khoản ở nước ngoài và d) Tổng thu nhập giữa 2 lần kê khai”.

Phóng viên: Việc xử lý hành vi kê khai tài sản, thu nhập không trung thực được quy định như thế nào?

Đồng chí Huỳnh Thị Lan: Quy định về xử lý hành vi kê khai tài sản, thu nhập không trung thực có thể bị buộc thôi việc.

Theo Khoản 3 Điều 51, người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập mà kê khai không trung thực, giải trình nguồn gốc của tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, bị xử lý kỷ luật bằng một trong các hình thức cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc hoặc bãi nhiệm.

Trường hợp người được dự kiến bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, phê chuẩn, cử giữ chức vụ mà kê khai không trung thực thì không được bổ nhiệm, phê chuẩn hoặc cử vào chức vụ dự kiến.

Trường hợp người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND mà kê khai không trung thực thì bị xóa tên khỏi danh sách những người ứng cử.

Trường hợp đã được quy hoạch vào các chức danh lãnh đạo, quản lý thì còn bị đưa ra khỏi danh sách quy hoạch; trường hợp xin thôi làm nhiệm vụ, xin từ chức, xin miễn nhiệm thì có thể xem xét không kỷ luật.

Việc bổ sung quy định trường hợp xin thôi làm nhiệm vụ, xin từ chức, xin miễn nhiệm thì có thể xem xét không kỷ luật nhằm hướng tới xây dựng “văn hóa từ chức” trong hoạt động công vụ. Bởi vì, đối với cán bộ, công chức, viên chức thì việc xin thôi làm nhiệm vụ, xin từ chức, xin miễn nhiệm chính là thể hiện sự chịu trách nhiệm cao nhất đối với vi phạm của mình.

Phóng viên: Xin cảm ơn đồng chí!